HANDREIKINGEN RUIMTELIJKE KWALITEIT
Onderstaande handreikingen beogen partijen die met ruimtelijke ontwikkelingen in het landschap en dorpen aan de slag gaan, op weg te helpen door een eerste handelingsperspectief op hoofdlijnen te bieden. Met de handreikingen wordt richting gegeven aan het omgaan met de in de gebiedsbiografieën beschreven, voor het betreffende deelgebied onderscheidende, karakteristieken.
- Houd bij ontwikkelingen rekening met de ontstaans- en ontginningsgeschiedenis en de verschillende deelgebieden die daarvan het gevolg zijn, te weten: de buitendijkse kwelders, de jonge inpolderingen van de Dollard en het oude land van het schiereiland van Winschoten.
- Koester de ecologisch waardevolle gebieden van het estuarium en kweldernatuur in de Dollard en de Punt van Reide.
- Speel bij ruimtelijke ontwikkelingen in op het kenmerkende onderscheid tussen de grootschalig open en vrijwel onbebouwde Dollardpolders en het meer besloten karakter van het schiereiland van Winschoten met Blauwestad, bos- en natuurgebieden en de vestingstad Winschoten.
- Sluit bij ontwikkelingen aan op de kenmerkende ontginningsstructuren van de Dollardpolders met rechte parallelle dijken en wegen met daarlangs op regelmatige afstand van elkaar verspreide boerderijen aan één zijde van de weg.
- Houd bij de doorontwikkeling van kernen rekening met de dorpstypologie (wierdedorpen, dijkdorpen, komdorpen), de historisch gegroeide structuur, de aanwezigheid van authentieke dorpse gebouwtypen (krimpenhuis, dwarshuis, villa, burgerwoning en boerderij) en de karakteristieke silhouetten.
- Houd de slingerende, groene streekdorpen op de overgang van de hogere zandruggen naar de open polders herkenbaar en zorg dat het contrast tussen de intensiever bebouwde kernen en het extensiever bebouwde buitengebied met doorzichten naar het landschap beleefbaar blijft.
- Behoud en versterk de beleving van cultuurhistorisch en landschappelijk waardevolle plekken en objecten in samenhang zoals: Middeleeuwse steenhuizen, borgen en borgterreinen, de grote Oldambtster (villa)boerderijen, vaak met bijzondere (slinger)tuinen en daarbij bescheiden arbeiderswoningen, strokartonfabrieken en ander industrieel erfgoed; dijken, dijkcoupures met schotbalkhuisjes, bakenbomen, kolken en gemalen; diverse vestingen in de grensstreek (Winschoten, Oudeschans en Bad Nieuweschans).
- Zorg ervoor dat ruimtelijke ontwikkelingen een positieve bijdrage leveren aan de verhaallijnen van de Graanrepubliek.
KERNKARAKTERISTIEKEN
Hieronder is een opsomming van de kernkarakteristieken te lezen, voor meer informatie zie de uitgebreide beschrijving bij de gebiedsbiografie Oldambt:
- Geologische hoofdstructuur van Pleistocene opduikingen (keileemrug), dekzandruggen en prehistorische hoogveenrelicten.
- Prehistorische en Karolingische sporen van bewoning.
- Middeleeuwse steenhuizen, borgen en borgterreinen met unieke flora en fauna.
- Verdronken middeleeuws veenontginningslandschap bij Noordbroek, nog zichtbaar in lichte hoogteverschillen.
- Middeleeuwse kerken en kerkterreinen.
- Strategische ligging als grensgebied (bijv. Slag bij Heiligerlee) en de bouw van
- schansen waaronder Oudeschans, Nieuweschans en Winschoten.
- De grootschalig openheid tussen parallelle dijken in het polderlandschap met eindeloos lijkende lange groene linten van wegen met bomenrijen.
- De schaal en het karakter van de historisch gegroeide dorpsstructuur:
- Variatie in vorm en grootte van bebouwing: van karakteristieke, grote boerderijen en grote graanschuren tot kleine arbeidershuisjes.
- Het contrast en de variatie in bebouwing afgewisseld met doorzichten naar het open agrarische achterland.
- Groene bebouwingslinten vormen harde overgang van de open polders naar de meer besloten hogere zandruggen.
- Verspreid liggende bebouwing langs ontsluitingswegen in de polders.
- Eenzijdige bebouwing langs dijken.
- Veelal langgerekte tweezijdige bebouwingslinten overgaand in dichte bebouwingslinten.
- Grote Oldambtster boerderijen, vaak met bijzondere (slinger)tuinen en daarbij bescheiden arbeiderswoningen.
- Dijken, dijkdoorgangen met schotbalkhuisjes, kolken en gemalen uit de Nieuwe Tijd.
- Ecologisch waardevolle gebieden van het estuarium en kweldernatuur in de Dollard en de Punt van Reide.
- Open akkers, akkervogels en relicten van akkeronkruiden.
- Moerasnatuur in het Oldambtmeer met typerende flora en fauna.
